Nhà tứ hợp viện

Nhà tứ hợp viện (四合院 - Siheyuan) là một kiểu kiến trúc truyền thống đặc trưng của Trung Quốc, với bốn ngôi nhà bao quanh một sân trong hình vuông. Đây không chỉ là nơi ở, mà còn là biểu tượng của văn hóa và lịch sử Trung Quốc. Hãy cùng Nhà Gỗ Hiền Sự đi tìm hiểu chi tiết về cấu trúc và công năng sử dụng của mẫu nhà này nhé.

Nhà tứ hợp viện là gì?

Nhà tứ hợp viện, hay còn gọi là tứ hợp viện, tứ hợp yuan, là kiểu nhà truyền thống phổ biến ở Trung Quốc, đặc biệt là vùng Bắc Kinh. Đặc trưng nổi bật của nó là bố cục vuông vức với sân trong ở giữa, được bao quanh bởi bốn dãy nhà. Kiểu kiến trúc này không phải hình thành một sớm một chiều mà trải qua quá trình phát triển lâu dài và nhiều biến đổi. Hãy cùng tìm hiểu về bối cảnh ra đời cũng như các giai đoạn phát triển chính của loại hình kiến trúc độc đáo này nhé.

Nói về nguồn gốc, nhà tứ hợp viện bắt đầu xuất hiện từ thời nhà Chu (khoảng 1046 - 256 TCN). Tuy nhiên, mãi đến thời nhà Tống (960 - 1279) và nhà Nguyên (1271 - 1368), nó mới thực sự phát triển và hoàn thiện về mặt kiến trúc.

Qua các triều đại, kiến trúc nhà tứ hợp viện cũng có nhiều thay đổi:

Như vậy, có thể thấy nhà tứ hợp viện đã trải qua hành trình phát triển đầy biến đổi và thú vị. Nó không chỉ đơn thuần là một công trình kiến trúc mà còn là sự kết tinh của trí tuệ và tinh thần của người Trung Hoa qua các thời đại.

Đặc điểm kiến trúc của nhà tứ hợp viện

1. Bố cục hình vuông

Điểm nhấn đầu tiên của nhà tứ hợp viện chính là bố cục hình vuông vô cùng đặc trưng. Sở dĩ có bố cục này là bởi: Bố cục vuông vức tượng trưng cho quan niệm Thiên viên địa phương (天圆地方) trong triết học cổ đại Trung Hoa, tức Trời tròn Đất vuông. Nó thể hiện sự hài hòa giữa con người và tự nhiên, mang lại cảm giác ổn định, vững chãi cho không gian sống.

2. Sân trong

Trái tim của nhà tứ hợp viện chính là sân trong rộng rãi, thoáng đãng. Nó không chỉ có ý nghĩa về mặt kiến trúc mà còn mang giá trị tinh thần sâu sắc. Sân trong đóng vai trò kết nối các không gian sống, tạo sự giao hòa với thiên nhiên bên ngoài. Vào mỗi sớm mai, ánh nắng chan hòa rọi xuống sân, mang đến sinh khí cho cả ngôi nhà. Sân cũng là nơi sum họp, vui chơi của mọi người trong gia đình.

Ngoài ra, sân trong còn mang ý nghĩa thẩm mỹ với nhiều cách bài trí tinh tế như:

• Trồng cây, hoa, cỏ tạo cảnh quan xanh mát
• Đặt đài phun nước, hòn non bộ mang đến vẻ thanh tao
• Lát đá, gạch trang trí tạo điểm nhấn độc đáo
• ...

3. Các khu vực khác

Bên cạnh sân trong, một ngôi nhà tứ hợp viện hoàn chỉnh còn bao gồm nhiều khu vực chức năng khác nhau:

• Nhà chính (正房 - zhengfang): Nằm ở vị trí trung tâm phía Bắc, dùng để tiếp khách, thờ cúng tổ tiên. Thường có kiến trúc hướng Nam trang trọng với nhiều hoành phi, câu đối.
• Nhà ngang (廂房 - xiāngfáng) (dãy nhà ngang): Nằm ở hai bên sân trong, dùng làm phòng ngủ, thư phòng, nơi sinh hoạt cho phụ nữ và trẻ em.
• Nhà hậu (后罩房 - hòuzhàofáng): Nằm đối diện với nhà chính, có cửa ra vào phụ. Dùng làm kho chứa, nhà bếp hoặc phòng ở cho hầu gái.

Mỗi khu vực đều có kiến trúc riêng như mái ngói cong, cửa gỗ chạm khắc, tường gạch hoa văn... tạo nên một tổng thể hài hòa và đẹp mắt.

Văn hóa và đời sống trong nhà tứ hợp viện

Nhà tứ hợp viện không chỉ là nơi ở mà còn là không gian văn hóa mang đậm bản sắc Trung Hoa. Mỗi chi tiết trong ngôi nhà đều thể hiện triết lý nhân sinh và phong tục truyền thống. Chẳng hạn, việc đặt nhà chính ở vị trí trung tâm phía Bắc thể hiện sự tôn ti trật tự và vai trò làm chủ của người cha trong gia đình. Sự phân chia các dãy nhà phản ánh đạo lý "nam ngoại nữ nội", tức đàn ông làm việc bên ngoài, phụ nữ chăm lo việc nhà.

Nhà tứ hợp viện cũng chứa đựng nhiều yếu tố phong thủy độc đáo. Các cửa, tường, mái nhà đều được thiết kế và bài trí sao cho hút tài lộc, hóa giải tà khí. Chẳng hạn, người ta thường đặt thần Môn thần (门神) - vị thần canh cửa ở lối vào nhà để trừ tà, mang lại bình an. Bên trong nhà tứ hợp viện, cuộc sống cũng diễn ra vô cùng sinh động. Ngay từ sáng sớm, tiếng chim hót véo von đã vang lên khắp sân. Các thành viên trong gia đình ai làm việc nấy, người nấu nướng, kẻ quét dọn, trẻ con nô đùa. Đến tối, mọi người lại quây quần bên nhau trò chuyện, thưởng trà dưới ánh trăng thanh.

Vật liệu xây dựng truyền thống

Nhà tứ hợp viện thực sự là một tuyệt tác kiến trúc với vô vàn tinh hoa nghệ thuật. Từ hình khối, đường nét đến chất liệu đều toát lên vẻ đẹp trang nhã, quý phái của văn hóa truyền thống Trung Hoa. Điều làm nên sự độc đáo của nhà tứ hợp viện chính là việc sử dụng các vật liệu xây dựng truyền thống như:

Mỗi loại vật liệu không chỉ đơn thuần là công cụ xây dựng mà còn mang những ý nghĩa tượng trưng sâu sắc:

• Gỗ tượng trưng cho sự sống, năng lượng dương.
• Ngói xanh tượng trưng cho bầu trời, sự bền vững.
• Đá tượng trưng cho sự kiên cố, vĩnh hằng.
• ...

Sự kết hợp các loại vật liệu một cách khéo léo, hài hòa đã tạo nên vẻ đẹp rất riêng, rất đỗi Á Đông cho kiến trúc nhà tứ hợp viện.

Các câu hỏi thường gặp về nhà tứ hợp viện

1. Nhà tứ hợp viện khác gì so với nhà tulou?

Nhà tứ hợp viện và nhà tulou tuy đều là kiến trúc truyền thống của Trung Quốc nhưng lại có nhiều điểm khác biệt:

2. Nhà tứ hợp viện ngày nay được sử dụng như thế nào?

Trong bối cảnh đô thị hóa hiện nay, nhiều ngôi nhà tứ hợp viện đã không còn giữ được nguyên trạng. Tuy nhiên, chúng vẫn được bảo tồn và phát huy giá trị theo những cách khác nhau:

• Trùng tu, mở cửa cho du khách tham quan như một địa điểm di tích, bảo tàng
• Kết hợp với các chức năng mới như nhà hàng, quán cà phê, khách sạn
• Cải tạo, hiện đại hóa để phù hợp với cuộc sống đương đại
• Nghiên cứu, học tập để vận dụng những tinh hoa vào kiến trúc đô thị
• ...

Dù ở góc độ nào, nhà tứ hợp viện vẫn luôn toát lên vẻ đẹp trường tồn với thời gian, đáng được trân trọng và lan tỏa.

3. Những lưu ý khi thiết kế nhà tứ hợp viện hiện đại?

Nếu bạn yêu thích và muốn xây dựng một ngôi nhà mang phong cách tứ hợp viện, đừng quên những lưu ý sau:

• Tìm hiểu kỹ về bố cục, kết cấu truyền thống để vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo.
• Sử dụng màu sắc, vật liệu gần gũi với thiên nhiên như nâu gỗ, xanh ngói, xám đá...
• Chú trọng sân trong, tạo không gian thoáng đãng và nhiều mảng xanh.
• Bài trí nội thất đơn giản, thanh lịch, tạo cảm giác yên bình.
• Kết hợp các yếu tố truyền thống với tiện nghi hiện đại như hệ thống chiếu sáng, điều hòa...
• Tham khảo ý kiến của các kiến trúc sư, chuyên gia về phong thủy để có thiết kế tối ưu và hợp mệnh gia chủ.
• ...

Với những lưu ý trên, tin rằng bạn sẽ có thể tạo nên một ngôi nhà tứ hợp viện hiện đại vừa độc đáo, vừa tinh tế, vừa đậm chất riêng.

4. Tham khảo các mẫu nhà tứ hợp viện đẹp?

Nếu muốn chiêm ngưỡng vẻ đẹp của kiến trúc nhà tứ hợp viện, bạn có thể tham khảo một số địa điểm nổi tiếng như:

• Cố Cung (故宫) ở Bắc Kinh
• Khu nhà cổ Nại Hà Trang (奈何生) ở Bắc Kinh
• Chùa Liên Hoa (荷花寺) ở Tô Châu
• Chùa Hưng Giáo (兴教寺) ở Hàng Châu

Hoặc bạn cũng có thể tìm kiếm hình ảnh, bản vẽ các mẫu nhà đẹp trên các trang web, tạp chí về kiến trúc và nội thất. Hy vọng qua đó, bạn sẽ có thêm nguồn cảm hứng và ý tưởng để mang nét đẹp của nhà tứ hợp viện vào không gian sống của mình.

5. Nhà tứ hợp viện xuất hiện ở đâu trên thế giới?

Nhà tứ hợp viện tuy bắt nguồn từ Trung Quốc nhưng cũng đã vượt ra khỏi biên giới và lan tỏa ảnh hưởng tới nhiều quốc gia khác:

• Tại Hàn Quốc, Nhật Bản xuất hiện một số công trình tương tự như cung điện Gyeongbok (경복궁), điện Ninomaru (二の丸御殿)...
• Tại Đông Nam Á cũng có nhiều ngôi nhà mang dấu ấn của kiến trúc tứ hợp viện do ảnh hưởng của văn hóa Hoa.
• Ngày nay, kiến trúc tứ hợp viện còn trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều công trình hiện đại trên khắp thế giới.
• ...

Điều này cho thấy sức hấp dẫn và giá trị nghệ thuật vượt thời gian, không gian của nhà tứ hợp viện. Nó không chỉ là niềm tự hào của người dân Trung Hoa mà đã trở thành di sản chung của nhân loại, cần được gìn giữ và phát huy.

Qua bài viết này, có lẽ bạn đã phần nào cảm nhận được vẻ đẹp tinh tế và sự quyến rũ đặc biệt của kiến trúc nhà tứ hợp viện. Nó không chỉ đơn thuần là một kiểu nhà ở mà còn là một thế giới thu nhỏ, nơi con người và thiên nhiên, quá khứ và hiện tại giao hòa. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, nhà tứ hợp viện vẫn luôn giữ được vị thế quan trọng trong lòng người dân Trung Hoa nói riêng và trong nền kiến trúc thế giới nói chung. Nó là biểu tượng cho một nền văn hóa lâu đời, một triết lý sống hài hòa, một thẩm mỹ tinh tế và độc đáo.

Ngày nay, trong bối cảnh toàn cầu hóa và đô thị hóa mạnh mẽ, việc gìn giữ và phát huy giá trị của kiến trúc truyền thống như nhà tứ hợp viện là vô cùng cần thiết. Nó không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc mà còn mang lại nhiều cảm hứng và bài học quý báu cho kiến trúc đương đại.

Nhà Gỗ Hiền Sự - Đơn vị xây dựng nhà gỗ tại Việt Nam

Tại Việt Nam, nhà tứ hợp viện xuất hiện từ thời xa xưa, cho đến nay nó vẫn được áp dụng trong một số nhà biệt phủ, giàu có. Nhà Gỗ Hiền Sự là một trong những đơn vị chuyên thiết kế, xây dựng các mẫu nhà gỗ cổ truyền, nhà thờ họ, đình chùa với đa dạng mẫu mã khác nhau. 

• Xưởng sản xuất rộng rãi toạ lạc tại làng Hai Giáp, xã Hải Anh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định 
• Nguồn gỗ dồi dào, chất lượng, đảm bảo được chất lượng và tuổi thọ của cả công trình.
• Đội ngũ nghệ nhân làng nghề, kinh nghiệm lâu năm, chuyên môn cao đem đến những cấu kiện chuẩn chỉnh nhất.
• Quy trình thi công nhanh chóng, đúng hẹn, kịp tiến độ theo như cam kết ban đầu.
• Thiết kế hợp phong thuỷ với từng gia chủ, đảm bảo đủ công năng sử dụng theo đúng yêu cầu.

Quý khách đang có nhu cầu tìm hiểu về các mẫu nhà gỗ cổ truyền, nhà thờ họ hãy liên hệ ngay số điện thoại 0978 357 685 để được chuyên gia tư vấn và hỗ trợ trực tiếp. Hi vọng rằng, qua những chia sẻ trên đây, bạn sẽ có thêm tình yêu và sự trân trọng với nét đẹp của nhà tứ hợp viện nói riêng và kiến trúc truyền thống nói chung. Và biết đâu, một ngày nào đó, chính bạn sẽ góp phần nhỏ bé của mình vào công cuộc gìn giữ và lan tỏa những giá trị tuyệt vời ấy.