Nhà tam hợp viện

Nhà tam hợp viện là mẫu nhà cổ truyền tại Trung Quốc, xuất hiện từ thời vua chúa và được gìn giữ cho đến tận ngày hôm nay. Tại Việt Nam, mẫu nhà tam hợp viện xuất hiện phổ biến tại miền Bắc Việt Nam và nó được gọi với cái tên là biệt phủ. Hãy cùng Nhà Gỗ Hiền Sự đi tìm hiểu chi tiết về cấu trúc và công năng sử dụng của mẫu nhà này thông qua bài viết dưới đây.

Nhà tam hợp viện là gì?

Nhà tam hợp viện, hay còn gọi là nhà ba hợp viện, là một kiểu nhà cổ truyền ở miền Bắc Việt Nam. Đặc điểm nổi bật của nó là gồm ba ngôi nhà chính bao quanh một sân chung, tạo thành một không gian sống gắn kết và hài hòa. Mẫu nhà này được ra đời và phát triển mạnh vào giai đoạn cuối thời Lê, đầu thời Nguyễn (thế kỷ 17 - 18). Đây là loại hình kiến trúc dành cho tầng lớp quan lại, địa chủ, thường xuất hiện ở các làng quê Bắc Bộ.

Sự hình thành nhà tam hợp viện xuất phát từ nhu cầu phân chia không gian sống theo đẳng cấp xã hội và mối quan hệ gia tộc phức tạp thời xưa. Đồng thời nó cũng đáp ứng mong muốn có cuộc sống yên bình, hài hòa cùng cảnh sắc thiên nhiên. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, nhà tam hợp viện vẫn trường tồn và dần trở thành một di sản kiến trúc quý giá cần được bảo tồn, phát huy.

Đặc điểm kiến trúc của nhà tam hợp viện

1. Bố cục hình chữ U

Bố cục hình chữ U không chỉ giúp tạo ra không gian mở và thoáng đãng mà còn thể hiện sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình. Kiểu bố cục này cũng giúp tối ưu hóa không gian sử dụng và tạo ra một khu vực sân chung rộng rãi.

Nhà tam hợp viện bao gồm ba ngôi nhà chính.

• Nhà chính: Thường đặt ở giữa, dùng làm nơi thờ cúng tổ tiên và tiếp khách.
• Nhà trái: Dùng làm phòng ngủ cho gia đình.
• Nhà phải: Dùng làm bếp và khu vực sinh hoạt chung.

Ba ngôi nhà chính bao quanh sân chung. Sân chung là nơi diễn ra các hoạt động hàng ngày của gia đình như ăn uống, trò chuyện, và tổ chức các sự kiện gia đình. Sân chung còn là nơi để trẻ em vui chơi và người lớn thư giãn sau một ngày làm việc. Sân chung này không chỉ là nơi sinh hoạt chung của cả gia đình mà còn đóng vai trò điều hòa không khí, đón gió và ánh sáng tự nhiên cho cả ngôi nhà. Nhờ vậy, không gian sống trong nhà tam hợp viện luôn thoáng đãng, mát mẻ.

2. Chất liệu xây dựng

Một yếu tố quan trọng tạo nên vẻ đẹp của nhà tam hợp viện đó là chất liệu xây dựng truyền thống. Các vật liệu phổ biến bao gồm:

Việc lựa chọn vật liệu phù hợp không chỉ đảm bảo chất lượng công trình mà còn tôn lên vẻ đẹp mộc mạc vốn có của kiến trúc nhà tam hợp viện. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự tinh tế và bản sắc văn hóa của cha ông ta ngày xưa.

Ưu nhược điểm của nhà tam hợp viện

1. Ưu điểm

Nhà tam hợp viện không chỉ đẹp mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cuộc sống của gia chủ:

• Nhờ bố cục hình chữ U với sân chung ở giữa, nhà tam hợp viện luôn thông thoáng, đón được gió và ánh sáng tự nhiên, tạo cảm giác dễ chịu cho người sử dụng. 
• Bên cạnh đó, nhà tam hợp viện còn thắt chặt tình cảm gia đình. Ba ngôi nhà quây quần bên sân chung tạo thành không gian sinh hoạt chung ấm cúng, khiến các thành viên gần gũi, gắn bó nhau hơn.
• Một ưu điểm nữa của nhà tam hợp viện là tính riêng tư cao. Các phòng ngủ, sinh hoạt đều được bố trí ở sâu bên trong, hạn chế tối đa sự đột nhập của người lạ.
• Hơn nữa, nhà tam hợp viện còn là biểu tượng văn hóa mang đậm bản sắc Việt. Sống trong không gian này, mọi người sẽ thấy tự hào và gần gũi với truyền thống hơn.
• Sự phân chia các ngôi nhà riêng biệt nhưng vẫn kết nối với nhau giúp gia chủ có thể dễ dàng thay đổi công năng sử dụng tùy theo nhu cầu, vô cùng tiện lợi.

2. Nhược điểm

Tuy nhiên, nhà tam hợp viện cũng có vài điểm hạn chế mà bạn cần lưu ý:

• Do cần bố trí 3 ngôi nhà và sân chung, nhà tam hợp viện thường chiếm diện tích xây dựng khá lớn, không thực sự phù hợp với khu đất chật hẹp.
• Bên cạnh đó, chi phí xây dựng nhà tam hợp viện cũng khá cao do phải đầu tư vào 3 ngôi nhà cùng lúc. Điều này có thể gây khó khăn cho những gia đình có điều kiện kinh tế hạn chế.
• Một điểm bất lợi nữa của nhà tam hợp viện là tính linh động không cao. Việc tu sửa, cải tạo sẽ phức tạp và tốn kém hơn so với nhà đơn lẻ do phải đảm bảo sự hài hòa và thống nhất giữa 3 ngôi nhà.

Dù vậy, vẫn có một số giải pháp giúp hạn chế các nhược điểm trên như:

• Tận dụng tối đa không gian, bố trí nội thất gọn gàng
• Lựa chọn vật liệu phù hợp túi tiền
• Cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tu sửa

3. Giá trị văn hóa

Nhà tam hợp viện không chỉ là một công trình kiến trúc mà còn là sự kết tinh của văn hóa, phong tục và tín ngưỡng lâu đời:

• Thể hiện tính cộng đồng, sự gắn kết của người Việt xưa
• Phản ánh lối sống gần gũi với thiên nhiên, hòa hợp với môi trường
• Là biểu tượng cho sự hòa quyện giữa con người với nhau và với tự nhiên

Có thể nói, nhà tam hợp viện góp phần gìn giữ và tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc ta. Sống trong không gian ấy, ta như được đắm mình vào dòng chảy của lịch sử, cảm nhận sâu sắc hơn tình yêu quê hương đất nước.

Đời sống sinh hoạt trong nhà tam hợp viện

Cuộc sống trong nhà tam hợp viện mang đậm nét bình dị, gần gũi nhưng cũng rất ý nghĩa. Cụ thể như sau:

• Phân chia công năng rõ ràng: nhà chính để thờ cúng, tiếp khách; nhà đông, nhà tây để ngủ nghỉ, sinh hoạt
• Cách bài trí nội thất đơn giản, mộc mạc, thường là những đồ gỗ truyền thống như: giường tủ, bàn ghế, kệ sách...
• Các hoạt động diễn ra chủ yếu trong sân chung: ăn uống, trò chuyện, đọc sách, chơi cờ, thưởng trà...

Từ sáng sớm, tiếng chổi quét sân, nồi nước sôi róc rách đã rộn vang. Mọi người quây quần bên mâm cơm, chuyện trò rôm rả. Trẻ nhỏ nô đùa, người lớn mải mê công việc. Khi chiều về, cả nhà lại sum họp dưới mái hiên, nhâm nhi tách trà, ngắm sân vườn xanh mát. Có thể nói cuộc sống trong nhà tam hợp viện bình lặng mà đầm ấm, giản dị mà hạnh phúc. Nó mang lại cho ta cảm giác an yên, thư thái sau những bộn bề lo toan.

Quy trình xây dựng nhà tam hợp viện

Để xây dựng một ngôi nhà tam hợp viện hoàn chỉnh, trước tiên cần:

• Chọn hướng và vị trí đất xây dựng phù hợp với phong thủy
• Chuẩn bị nền móng vững chắc
• Dựng khung, cột, kèo bằng gỗ
• Lợp mái bằng ngói âm dương
• Xây tường bao, vách ngăn bằng gạch
• Lát nền, sân bằng gạch bông hoặc đá tự nhiên
• Lắp cửa đi, cửa sổ và các chi tiết trang trí khác
• Bài trí nội thất và chuyển đến ở

Toàn bộ quá trình thi công thường kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm, đòi hỏi sự tỉ mỉ và chất lượng tay nghề cao của các thợ thủ công. Mỗi ngôi nhà tam hợp viện hoàn thiện đều là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, kết tinh từ bàn tay và khối óc của nhiều thế hệ.

Các câu hỏi thường gặp về nhà tam hợp viện

1. Nhà tam hợp viện khác gì so với nhà 3 gian?

Thoạt nhìn, nhà tam hợp viện và nhà 3 gian có vẻ khá giống nhau vì đều có 3 phần không gian chính. Tuy nhiên, sự khác biệt căn bản nằm ở bố cục mặt bằng:

• Nhà tam hợp viện gồm 3 ngôi nhà riêng biệt bao quanh một sân chung hình chữ U
• Nhà ba gian gồm 3 gian liền nhau xếp song song dọc theo một trục chính

Ngoài ra, nhà tam hợp viện thường có quy mô lớn hơn, công năng phân chia rõ ràng hơn và mang tính riêng tư cao hơn so với nhà ba gian.

2. Nhà tam hợp viện ngày nay được sử dụng như thế nào?

Với xu hướng sống hiện đại ngày nay, nhà tam hợp viện vẫn giữ được những giá trị vốn có và được sử dụng khá linh hoạt:

• Là không gian sống kết hợp nét cổ và nét hiện đại
• Trở thành điểm du lịch, homestay cho du khách trải nghiệm
• Được cải tạo thành nhà hàng, quán café, trung tâm văn hóa...

Dù mục đích sử dụng có thay đổi, nhà tam hợp viện vẫn là biểu tượng văn hóa giàu tính nhân văn và thẩm mỹ. Khám phá, gìn giữ loại hình kiến trúc này là cách chúng ta thể hiện tình yêu và trách nhiệm với di sản của cha ông.

3. Nhà tam hợp viện hiện đại có điểm gì khác biệt?

Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật và thay đổi lối sống, nhà tam hợp viện cũng có nhiều điểm mới mẻ so với truyền thống:

• Sử dụng thêm các vật liệu hiện đại như bê tông, kính, thép...
• Bố trí thêm các phòng chức năng như bếp, WC, kho...
• Trang bị đầy đủ hệ thống điện, nước, đèn chiếu sáng
• Kết hợp nội thất truyền thống và hiện đại một cách linh hoạt
• Tăng cường tính năng tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường

Tuy mang hơi thở của thời đại, nhà tam hợp viện hiện đại vẫn giữ được những nét đặc trưng về kiến trúc và giá trị nhân văn. Đó là minh chứng cho sức sống mãnh liệt và khả năng thích nghi tuyệt vời của loại hình kiến trúc này.

4. Tham khảo các mẫu nhà tam hợp viện đẹp

Nếu bạn muốn chiêm ngưỡng vẻ đẹp của các ngôi nhà tam hợp viện, có thể tham khảo một số địa điểm sau:

• Làng cổ Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội)
• Nhà cổ Cấm Chỉ (Cẩm Châu, Hội An)
• Khu phố cổ Đồng Văn (Hà Giang)
• Làng Nôm (Yên Dũng, Bắc Giang)
• Bản Cát Cát (Sa Pa, Lào Cai)

Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm hiểu thêm qua các cuốn sách, bài báo, phim tài liệu về kiến trúc nhà cổ Việt Nam. Càng khám phá, bạn sẽ càng nhận ra vẻ đẹp tinh tế và sức cuốn hút kỳ lạ của nhà tam hợp viện đấy.

Nhà Gỗ Hiền Sự - Chuyên thiết kế và thi công nhà gỗ tam hợp viện

Tại Việt Nam, Nhà Gỗ Hiền Sự là địa chỉ uy tín và tin cậy, chuyên nhận thiết kế và thi công nhà gỗ 3 gian, 5 gian, 7 gian, tam hợp viện, nhà thờ họ trên toàn quốc. Chúng tôi cam kết mang đến cho gia chủ một mẫu nhà gỗ cổ truyền mang đậm giá trị văn hoá đồng thời kết hợp cả phong cách hiện đại để đáp ứng mọi nhu cầu sử dụng của các thành viên trong gia đình.

• Nhà gỗ Hiền Sự thừa hưởng tinh hoa nghề gỗ cổ truyền tại Hai Giáp, Hải Anh, Hải Hậu, Nam Định.
• Chúng tôi đã thi công rất nhiều công trình nhà gỗ trên toàn quốc như: Nhà gỗ 3 gian, nhà gỗ 5 gian, nhà thờ họ, từ đường..
• Đội ngũ nghệ nhân chăm chỉ, nhiệt huyết, khéo léo, đảm bảo mang đến những mẫu nhà gỗ hoành tráng nhất tại Việt Nam.
• Quy trình lọc xẻ gỗ tại Nhà Gỗ Hiền Dự hết sức khắt khe và được kiểm soát nghiêm ngặt trước khi đưa vào thi công. 

Nếu bạn đang có ý định xây dựng nhà gỗ tam hợp viện hãy liên hệ ngay số HOTLINE 0978 357 685 để được tư vấn và báo giá chi tiết nhất. 

Qua bài viết này, có lẽ bạn đã phần nào cảm nhận được nét duyên dáng và sự lôi cuốn của nhà tam hợp viện. Đó không chỉ đơn thuần là một công trình kiến trúc mà còn là tinh hoa văn hóa qua bao thế hệ. Trong xã hội đương đại, việc gìn giữ và phát huy kiến trúc truyền thống như nhà tam hợp viện là điều hết sức cần thiết. Nó giúp chúng ta không đánh mất bản sắc giữa dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại, đồng thời truyền tải những thông điệp sâu sắc về triết lý sống của người xưa.