Gỗ nghiến thuộc nhóm mấy? 1m3 gỗ nghiến giá bao nhiêu?

Giữa muôn vàn loài gỗ quý hiếm mà thiên nhiên ban tặng cho Việt Nam, Gỗ Nghiến nổi bật như một viên ngọc quý đang dần khan hiếm. Loài gỗ này không chỉ mang vẻ đẹp độc đáo mà còn sở hữu những đặc tính vượt trội khiến nó trở thành "báu vật" trong ngành chế tác đồ gỗ cao cấp. Hãy cùng Nhà gỗ Hiền Sự khám phá câu chuyện đằng sau loài gỗ quý giá này - từ đặc điểm sinh học đến giá trị kinh tế và những nỗ lực bảo tồn đang được thực hiện.

Gỗ Nghiến: Thông tin cơ bản và nguồn gốc

Gỗ Nghiến (tên khoa học: Burretiodendron hsienmu) là một loài cây gỗ lớn thuộc họ Đay (Tiliaceae), được phân loại vào nhóm gỗ quý hiếm IIA của Việt Nam. Đây là loài cây đặc trưng của vùng rừng nhiệt đới Đông Nam Á, với phạm vi phân bố chủ yếu tại:

• Việt Nam: Tập trung ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, và đặc biệt phong phú tại Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng

• Trung Quốc: Chủ yếu ở các tỉnh phía Nam như Quảng Tây, Quảng Đông

Cây Nghiến có thể đạt chiều cao ấn tượng 25-30m, với đường kính thân từ 0.8-1.5m khi trưởng thành. Với tuổi thọ trung bình 200-300 năm, cây Nghiến cần thời gian dài để phát triển đến kích thước khai thác, khiến nguồn cung gỗ tự nhiên ngày càng khan hiếm.

Đặc điểm nổi bật

Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao Gỗ Nghiến lại được săn đón đến vậy? Câu trả lời nằm ở những đặc tính vượt trội mà rất ít loại gỗ khác có thể sánh được:

1. Độ bền và tính chất cơ học siêu việt

Gỗ Nghiến sở hữu độ cứng và trọng lượng đáng kinh ngạc. Với tỷ trọng dao động từ 950-1100kg/m³, đây là một trong những loại gỗ nặng và cứng nhất Việt Nam. Khả năng chịu lực của gỗ Nghiến còn vượt xa nhiều loại gỗ quý khác, khiến nó trở thành lựa chọn hàng đầu cho các công trình đòi hỏi độ bền cao.

2. Khả năng kháng mối mọt tự nhiên

Điều làm nên tên tuổi của Gỗ Nghiến chính là khả năng kháng mối mọt và nấm mục vô cùng hiệu quả. Đặc tính này xuất phát từ thành phần hóa học đặc biệt trong cấu trúc gỗ, giúp nó có thể tồn tại hàng trăm năm mà không bị phá hủy. Có những trường hợp gỗ Nghiến được tìm thấy vẫn còn nguyên vẹn sau khi chôn dưới đất nhiều thập kỷ!

3. Vẻ đẹp vân gỗ độc đáo

Vân gỗ Nghiến có thể được mô tả như một tác phẩm nghệ thuật của thiên nhiên. Thông thường, vân gỗ có dạng xoắn nhẹ nhàng hoặc gợn sóng tinh tế, tạo nên một bề mặt đẹp mắt khi được đánh bóng. Đặc biệt, ở Nu Nghiến (phần bướu/u trên thân cây), vân gỗ có kiểu xoắn đặc biệt phức tạp và đẹp đến mức được ví như "ngọc của rừng xanh".

4. Màu sắc ấn tượng

Lõi gỗ Nghiến mang sắc nâu đỏ sẫm đặc trưng, đôi khi có ánh đồng tinh tế. Màu sắc này sẽ đậm hơn theo thời gian, tạo nên vẻ đẹp cổ kính, sang trọng cho các sản phẩm chế tác. Trong khi đó, phần dác gỗ (lớp ngoài) có màu sáng hơn, tạo nên sự tương phản hài hòa.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, Gỗ Nghiến cũng có một số hạn chế đáng chú ý:

• Khó gia công: Do độ cứng cao, việc chế tác gỗ Nghiến đòi hỏi công cụ chuyên dụng và tay nghề thợ cao

• Ván mỏng dễ nứt: Khi xẻ thành tấm mỏng, gỗ Nghiến cần được xử lý cẩn thận để tránh hiện tượng nứt nẻ

Gỗ nghiến có mấy loại?

Gỗ Nghiến được phân thành hai loại chính dựa trên đặc điểm và phần khai thác từ cây.

1. Gỗ Nghiến Thường (Gỗ thân)

Đây là loại gỗ Nghiến được khai thác từ thân cây chính. Mặc dù vẫn rất giá trị, nhưng loại gỗ này phổ biến hơn so với gỗ nu. Gỗ Nghiến thường có những đặc điểm sau:

• Độ cứng và bền cao

• Khả năng chống mối mọt tự nhiên

• Vân gỗ màu nâu sẫm, vân xoắn tự nhiên nhưng không quá phức tạp

• Được sử dụng rộng rãi trong làm nội thất, sàn nhà, cột nhà, và thớt gỗ

Một thớt làm từ gỗ Nghiến thường có thể sử dụng qua nhiều thế hệ mà không bị mòn hay hỏng, thật không ngạc nhiên khi nó được coi là "vua của các loại thớt"!

2. Gỗ Nu Nghiến (Ngọc Nghiến, Bíu Nghiến)

Gỗ Nu Nghiến là phần đặc biệt, được hình thành từ những vết thương hoặc dị tật trên thân/gốc cây. Khi cây bị tổn thương (do bị chặt, sét đánh, sâu bệnh...), nó dồn dinh dưỡng để chữa lành, tạo nên các khối u, bướu sần sùi trên bề mặt thân cây.

Đặc điểm của Nu Nghiến:

• Cực kỳ cứng, nặng và bền bỉ hơn gỗ thường

• Có vân xoắn ngẫu nhiên, độc đáo và có giá trị thẩm mỹ rất cao, được ví như "ngọc"

• Rất quý hiếm (tỷ lệ hình thành nu rất thấp) và có giá thành đắt đỏ

• Thường được dùng để chế tác các sản phẩm mỹ nghệ, tượng, lộc bình cao cấp

Bạn có biết không? Một khối Nu Nghiến đẹp có thể có giá trị lên đến hàng tỷ đồng, cao hơn nhiều so với vàng nếu tính theo khối lượng!

3. Phân loại theo xuất xứ

Ngoài cách phân loại theo đặc tính vật lý, gỗ Nghiến đôi khi còn được gọi tên theo xuất xứ, chẳng hạn:

• Nghiến Cao Bằng

• Nghiến Bắc Kạn

• Nghiến Trung Quốc

Tuy nhiên, cách phân loại theo Gỗ Thường và Nu Nghiến vẫn phổ biến nhất để đánh giá về chất lượng và giá trị kinh tế.

Ứng dụng phổ biến

Với đặc tính vượt trội, gỗ Nghiến được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

1. Xây dựng và kiến trúc

Trong lĩnh vực xây dựng, gỗ Nghiến được ưa chuộng làm:

• Cột nhà trong các công trình truyền thống

• Sàn nhà chịu tải trọng cao

• Vì kèo, xà nhà, đặc biệt trong các công trình có giá trị văn hóa, lịch sử

Những ngôi nhà sàn sử dụng cột gỗ Nghiến có thể đứng vững hàng trăm năm, chống chọi với mọi điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Đây là lý do vì sao người dân tộc thiểu số vẫn luôn coi trọng loại gỗ này trong việc xây dựng nhà cửa.

2. Nội thất cao cấp

Trong lĩnh vực nội thất, gỗ Nghiến được sử dụng để chế tác:

• Bàn ghế sang trọng

• Giường, tủ cao cấp

• Cầu thang

• Các chi tiết nội thất đòi hỏi độ bền cao

Một bộ bàn ghế làm từ gỗ Nghiến không chỉ sang trọng mà còn có thể trở thành di sản gia đình, truyền từ đời này sang đời khác. Màu sắc ấm áp và vân gỗ tự nhiên tạo nên vẻ đẹp không thể bắt chước.

3. Thủ công mỹ nghệ và đồ trang trí

Đặc biệt với gỗ Nu Nghiến, các nghệ nhân tạo ra những tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời:

• Tượng gỗ tinh xảo

• Lộc bình, bình phong

• Tranh khắc gỗ

• Các tác phẩm nghệ thuật độc bản

Mỗi tác phẩm từ Nu Nghiến đều mang vẻ đẹp độc đáo không thể sao chép, bởi vân gỗ và hình dáng của mỗi khối nu là duy nhất.

4. Đồ dùng gia đình

Trong cuộc sống hàng ngày, gỗ Nghiến thường được biết đến nhiều nhất qua:

• Thớt gỗ chất lượng cao

• Chày, cối

• Các dụng cụ nhà bếp cần độ bền cao

Thớt gỗ Nghiến đặc biệt được ưa chuộng vì không bị mùn, không thấm nước, không bị mốc và có khả năng kháng khuẩn tự nhiên. Một chiếc thớt gỗ Nghiến có thể sử dụng hàng chục năm mà vẫn giữ nguyên chất lượng.

1m3 gỗ nghiến giá bao nhiêu?

Giá của gỗ Nghiến có sự dao động lớn tùy thuộc vào loại gỗ và chất lượng. Bảng dưới đây cung cấp thông tin chi tiết về giá thành tham khảo:

Giá của gỗ Nghiến chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm:

• Tuổi đời của gỗ: Gỗ từ cây già có giá trị cao hơn

• Kích thước: Khúc gỗ lớn, nguyên khối có giá cao hơn

• Chất lượng vân gỗ: Vân gỗ đẹp, độc đáo sẽ tăng giá trị

• Nguồn gốc: Gỗ có nguồn gốc rõ ràng, hợp pháp có giá cao hơn

Ngoài ra, do tính khan hiếm ngày càng tăng, giá gỗ Nghiến có xu hướng tăng theo thời gian. Đây cũng là lý do khiến thị trường xuất hiện nhiều gỗ giả mạo hoặc nhập lậu.

Gỗ nghiến có bị cấm khai thác không? Quy định Pháp luật liên quan

Do giá trị và tính khan hiếm, gỗ Nghiến đã được đặt dưới sự bảo vệ nghiêm ngặt của pháp luật.

1. Danh mục bảo vệ

Gỗ Nghiến (Burretiodendron hsienmu) được xếp vào nhóm IIA theo danh mục thực vật rừng nguy cấp, quý hiếm của Việt Nam, theo Nghị định 06/2019/NĐ-CP và các nghị định sửa đổi, bổ sung. Điều này có nghĩa là nó được bảo vệ nghiêm ngặt và việc khai thác bị kiểm soát chặt chẽ.

2. Nguyên tắc khai thác

Với tư cách là gỗ nhóm IIA, việc khai thác gỗ Nghiến tuân theo các nguyên tắc sau:

• Khai thác thương mại thông thường gần như bị cấm hoàn toàn

• Mục tiêu chính là bảo tồn nguồn gen quý hiếm

• Mọi hoạt động liên quan đến khai thác đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Chính phủ

3. Trường hợp đặc biệt được phép

Trong một số trường hợp hiếm hoi, việc khai thác gỗ Nghiến có thể được xem xét:

• Tận thu đối với những cây bị gãy, đổ do thiên tai trong rừng sản xuất

• Phải thực hiện theo quy trình, thủ tục vô cùng chặt chẽ

• Phải được cơ quan có thẩm quyền cấp phép

Tuy nhiên, ngay cả trong những trường hợp này, quá trình xin phép và thực hiện cũng vô cùng phức tạp và nghiêm ngặt.

4. Hậu quả của khai thác trái phép

Với giá trị kinh tế cao, gỗ Nghiến thường là mục tiêu của nạn khai thác trái phép. Các hành vi vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm minh:

• Khai thác trái phép

• Mua bán, vận chuyển không có giấy tờ hợp pháp

• Sử dụng giấy tờ giả để hợp thức hóa nguồn gốc

Tất cả đều có thể dẫn đến các hình phạt nghiêm khắc theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Bạn nên biết: Khi mua sản phẩm từ gỗ Nghiến, hãy luôn yêu cầu giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp để tránh vô tình tiếp tay cho nạn khai thác trái phép.

Thách thức trong bảo tồn và phát triển bền vững

1. Nạn khai thác trái phép

Mặc dù có các quy định nghiêm ngặt, nạn khai thác trái phép gỗ Nghiến vẫn diễn ra, đặc biệt ở các khu vực rừng sâu, biên giới. Nguyên nhân chính là:

• Giá trị kinh tế cao

• Nhu cầu thị trường lớn

• Khó khăn trong việc giám sát các khu vực rừng rộng lớn

2. Tốc độ tái sinh chậm

Cây Nghiến có tốc độ sinh trưởng cực kỳ chậm:

• Mất 80-100 năm để đạt kích thước có thể khai thác

• Tỷ lệ sống sót của cây con trong tự nhiên thấp

• Điều kiện sinh thái đặc thù, khó tái tạo

Điều này đồng nghĩa với việc ngay cả khi được bảo vệ tốt, việc phục hồi các quần thể gỗ Nghiến tự nhiên cũng sẽ mất nhiều thế hệ.

3. Mất môi trường sống

Ngoài nạn khai thác trực tiếp, gỗ Nghiến còn bị đe dọa bởi:

• Mất rừng do chuyển đổi đất rừng sang mục đích khác

• Biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến điều kiện sinh thái

• Ô nhiễm môi trường

4. Giải pháp bảo tồn và phát triển bền vững

Để bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này, một số giải pháp được đề xuất:

• Tăng cường thực thi pháp luật: Kiểm soát chặt chẽ việc khai thác, vận chuyển, chế biến

• Nghiên cứu trồng và nhân giống: Phát triển các phương pháp trồng hiệu quả

• Nâng cao nhận thức cộng đồng: Giáo dục người dân về giá trị và tầm quan trọng của việc bảo tồn

• Phát triển các sản phẩm thay thế: Giảm áp lực lên nguồn gỗ tự nhiên

Bạn có thể đóng góp bằng cách không mua các sản phẩm từ gỗ Nghiến không rõ nguồn gốc và ủng hộ các chương trình bảo tồn.

Kết luận

Gỗ Nghiến là một kho báu thực sự của thiên nhiên Việt Nam. Với những đặc tính vượt trội về độ bền, khả năng chống mối mọt và vẻ đẹp tự nhiên, nó xứng đáng với danh hiệu "vàng trong làng gỗ". Tuy nhiên, chính giá trị cao này cũng khiến nó trở thành mục tiêu của nạn khai thác trái phép, đe dọa sự tồn tại của loài trong tự nhiên.

Mỗi chúng ta đều có thể đóng góp vào việc bảo tồn loài cây quý hiếm này bằng cách:

• Tìm hiểu và chia sẻ kiến thức về gỗ Nghiến

• Không tiếp tay cho nạn khai thác trái phép

• Ủng hộ các sản phẩm gỗ có nguồn gốc hợp pháp và bền vững

• Tham gia các chương trình bảo tồn rừng

Chỉ khi cùng nhau hành động, chúng ta mới có thể đảm bảo rằng thế hệ mai sau vẫn có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp và tận hưởng giá trị của gỗ Nghiến - một phần quý giá trong di sản thiên nhiên của đất nước Việt Nam.

>>> Xem thêm:

Gỗ cẩm vàng: Có mấy loại, có tốt không và giá bao nhiêu tiền một khối?

Gỗ căm xe là gỗ gì? Gỗ căm xe giá bao nhiêu 1 m3?